در دهه ۷۰ توجه به پیشتازان شاهد بویژه در حوزه های آموزشی، فرهنگی و هنری، ورزشی،  قرآنی، ادبی و سایر توانمندیهایی که بالقوه در بین جامعه هدف وجود داشت معاونت فرهنگی بنیاد شهید را بر آن داشت تا مرکزی را به عنوان مرکز پیشتازان شاهد تاسیس نماید و اهداف این مرکز ساماندهی مناسب استعداد های برتر و کمک در جهت ارتقاء و رشد و تعالی افراد تحت پوشش بود .

در دهه ۸۰ که به مرور ورود جامعه هدف به آموزش های عالی و تکمیلی محرز گردید، تغییراتی در مرکز دانش پژوهان حادث و به تبع آن رویکرد مدیران نیز متناسب با این تغییرات به سمت تحصیلات تکمیلی معطوف گردید و تخصیص منایع مالی و انسانی در راستای شناسایی ، هدایت و پرورش استعداد های برتر و درخشان از دانش آموزی به دانشجویی تعییر جهت داد و در اولین قدم، شالوده‌های نیروی انسانی متخصص و توسعه‌یافته را بنا نهاده و در راستای تمرکز و استقرار نخبگان، دانشمندان، اندیشمندان، فناوران و کارآفرینان ملی و بین‌المللی همت گماشته تا در گذر توسعه علمی و فناوری همه جانبه کشور نقش آفرین باشد و حاصل تلاش جمعی و منسجم و قاعده مند آن دوران برتری نسبی آمار جامعه ایثارگری نسبت به نخبگان کل کشور است که  آمار نخبگان شاهد و ایثارگر به نسبت جمعیت جامعه ایثارگری در این زمینه خود گواه این ادعاست .

بدلیل اهمیت موضوع و نگرش ویژه به موضوع نخبگان و تشکل ها، از سال ۱۳۹۳ مرکز دانش پژوهان از حوزه معاونت فرهنگی بنیاد شهید منتزع و به عنوان یک مرکز مستقل زیر نظر ریاست عالی بنیاد اهداف و ماموریت های خویش را  تعقیب نموده و به نام «مرکز دانش پژوهان و تشکل های شاهد و ایثارگر» تغییر نام یافت و علاوه بر نخبگان، نظارت بر تاسیس تشکل ها و راهبری فعالیت آنان را نیز بر عهده گرفت.

بر این اساس، ساختار سازمانی مصوب این مجموعه، هم در ستاد و هم استانها با توجه به رویکرد جدیدش، توسط ریاست عالی بنیاد به همراه شرح وظایف، ابلاغ گردید و پست های سازمانی استانها نیز که تا پیش از این، جایگاهش درمعاونت فرهنگی استانها بود از آن حوزه منفک و زیر نظر مدیرکل هر استان درآمد تا با نگرشی جدید در حوزه نخبگان، شناسایی، جذب، هدایت و حمایت از استعدادهای برتر با استفاده از منابع تخصیصی نهاد و سایر دستگاه های مرتبط از جمله بنیاد ملی نخبگان و مراکز دانشگاهی و پژوهشی به منظور ارتقا سطح علمی نخبگان شاهد و ایثارگر در جهت تحقق مرجعیت علمی ایران اسلامی و بهره مندی از این ظرفیت ها در افزایش نقش آفرینی اقشار جامعه هدف در تولید علم و فناوری از یک سو و ایجاد بستر مناسب جهت نیل به گسترش آرمان های بشر دوستانه از طریق ایجاد تشکل های شاهد و ایثارگر و ایجاد ارتباط سازنده بین آنها و سایر مراکز ، اهم رسالت هایی است که توجه دست اندرکاران به آن معطوف ومتاثر از ماموریت ها و  رسالت هایش در صدد اجرای آنهاست.